MANISIA NA MAMINISIAHON MANISIA ( 5 MUSA 24 : 17 - 18 )



SERMON EVANGELIUM MINGGU XXI DUNG TRINITATIS

HKBP Ressort Palembang

Di Ari Senin, 18 Oktober 2021

Turpuk : 5 Musa 24 : 17 – 18 

Topik : Manontong Marholong Ni Roha Di Dongan ( Hidup Rukun Dengan Sesama )

 

I.      PATUJOLO

My mama told me when I was young: we are all born superstars” (Lapatanna: Dipaboa dainang pangintubu di tingki haposoonhu: sude jolma sorang tu portibi on asa gabe jolma na hasea/“superstar”/”bintang”). Saponggol syair ni ende na berjudul Born This Way, niendehon sahalak parompuan na margoar Lady Gaga. Ende i borhat sian na nialamanna saleleng mandalani ngoluna jala hea do nasida manghilala sahit na nidokna “post traumatic stress disorder,” sada sahit alani parungkilon na so tarjalo ni rohana.

Marhite ende “Born This Way” jala na masa naung nialaman Lady Gaga, pabotohon tu na umbege ende i, na godang do di humaliangta angka jolma na “termarginal” jala na gabe “korban ketidakadilan” dohot “korban diskriminasi” sian angka jolma na asing. Alai, tung songon i pe godang jolma na manghilala songon “korban” ala pangalaho ni jolma na asing, diondolhon ende i do hadirion ni jolma di portibi on: “setiap manusia terlahir sebagai superstar, maksudnya terlahir dengan potensi yang ada di dalam dirinya yang terpendam, yaitu potensi untuk menjadi orang yang berkualitas. Akan tetapi, potensi itu tidak akan menjadi apapun jika tidak dikembangkan. Sebaliknya, jika manusia dididik dan mendidik diri dengan baik, maka potensi itu akan menghasilkan kualitas yang luar biasa.

I’m beautiful in my way, ‘cause God makes no mistakes,” lapatanna: sude jolma na di portibi on adong do haulion di dirina ganup ala ndang adong na sala angka na tinompa ni Debata. Bagian ni ende i na tongon paingothon hita tu hadirionta songon jolma na tumiru rupa ni Debata jala tudos tu pangalahoNa (1 Musa 1:26). Ala pangantusion naung tapeop i umbahen na torus hita dipaingot asa marparange songon Kristus di bagasan holong ni rohaNa.

Sahalak na margoar Johann Heinrich Pestalozzi (Perintis Teologi Pemanusiaan, abad 18) bergumul taringot tu “jolma na berkualitas.” Ro sungkunsungkun tu bagasan rohana, “Songon dia do jolma na sintong/jolma na berkualitas?” Ro tu bagasan pingkiranna, “ia jolma na sintong/berkualitas, i ma jolma na manjaga hubungan tu Debata, tu dirina dohot tu dongan jolma”.

Umbahen i, ringkot do tiruan di ganup jolma asa sahat tu na nidokna “jolma na berkualitas”. Ise ma na boi gabe tiruan asing ni Tuhan Jesus Kristus. Ibana do na gabe tiruan ni jolma asa sahat songon na nidok ni Debata “Imago Dei” (sagombar dohot Debata). On ma na gabe tugas ni huria di na mangondolhon marhite angka panghobasion dohot parange di ngolu siganup ari.

Siala ni i, hombar tu turpuk jamita di Minggunta on jala disoarahon Topik ni Minggunta asa tongtong dipeop jolma  “kualitas” ni ngolu hombar tu parsuruon ni Tuhanta i marhite na “Manontong marholong ni roha di dongan,” so holan marholong ni roha tu Tuhan i, jala so holan marholong ni roha tu dirina sambing. Tapaihutihut ma bahan sermon naung huparade hami, anggiat boi mangurupi hita di na mangantusi jala paradehon jamita tu Minggu XXI Dung Trinitatis.


 

II.    BUKU 5 MUSA 

Buku 5 Musa on ro sian  Sumber Deutronomis, i ma songon goar ni buku on di hata Latin: Deuteronomium. Panuratan ni buku on tinujuhon asa unang suda (musnah) bangso Israel ala tongon bergumul do nasida taringot tu bangso Israel na holan tinggal Israel Selatan. Buku on i ma haimbaruon sian “Buku Patik” di taon 621 sM, asa adong “Reformasi” dohot “Haimbaruon Ni Ngolu” ni halak Israel Selatan, ala nunga lam moru parsihohoton nasida di parsombaon tu Debata, haunduhon di na mangulahon Patik ni Debata jala pangalaho na lam jorbutna tu jolma na asing.

Dipaingot buku on secara khusus tu na masa di Dolok Sinai, i ma mula ni parpadanan ni Debata dohot bangso Israel uju i. Sude na adong di buku 5 Musa on patuduhon “Sangkap Haluaon” na pinatupa ni Jahowa tu bangso i. Jala dison tangkas dipabotohon pardalanan ni bangso i asa gabe bangso ni Debata. Jala marhite “Sangkap Haluaon” i do na gabe dasor ni partalian ni Debata tu bangso Israel uju i.

Na tinuju ni turpuk on i ma, lam marningot ma nasida di pangaramotion ni Debata di pardalanan ni ngolunasida sian parhatobanon sahat tu na gabe bangso na bolon, sian bangso na nomaden, gabe parhuta na hot. Molo satia nasida mardalan di hatigoran ni Debata, martua jala mangolu ma nasida, alai molo ditundalhon manang dilaosi nasida parpadanan tu Debata, masa ma tu nasida songon na pinamasa ni Debata di Peor (4 Musa 25). 


 

III.  HATORANGAN NI TURPUK

 

1.     Padao Pangalaho Na Manggosa Ngolu Ni Jolma (Ayat 17) !! 

Boi do gabe gombaran na pinasahat di ayat 17 on, adong ma tolu horong ni jolma na gale:

 

a.      Halak Dagang (Orang Asing)

On ma na gabe gombaran ni jolma na so parhuta na hot (nomaden, berpindah-pindah tempat tinggal). Na laho ro do nasida mandapothon sadasada huta laho mangalului ngolungolu. Tutu do nasida masuk tu horong ni jolma na gale ala ro do nasida tu luat/huta ni halak. Na so adong huaso ni nasida, manang huaso ni ompu nasida tu luat ni halak. Aut sura boi nasida mamillit, nda ndang na ingkon songon i ngolu ni nasida. Dumenggan do nasida mangolu di tano hatubuan manang hagodanganna di na laho manguduti ngoluna.

Alai, asa tuk saluhutna na ringkot di ngoluna, ingkon gabe laho do nasida tu sadasada luat asa adong dalan ni ngoluna. Alani i, diarahon tu bangso Israel hatiha i, asa unang dipapeol nasida uhum tu halak dagang na ro tu luat ni bangso i, na mambahen nasida gabe marungkil, holan di na laho patuduhon hagogoon ni bangso Israel jala mambuat pangomoan sian nasida.

 

b.     Dakdanak Na Sopot So Marama (Anak Yatim)

Tardok dohot do nasida gabe horong ni jolma na gale. Sada halungunon do di ngolu ni jolma molo naung tinadinghon ni amana: ama na boi gabe tiruon di ibana, ama na boi gabe pangajari di ibana jala ama na boi gabe parsigantungan ni ngoluna. Balga do tanggung jawab ni sahalak ama di adat/tradisi ni Israel. Umbahen molo di angka dakdanak naung tinadinghon amana, gabe songon na so adong be na mangaramoti jala manguluhon nasida.

“Unang adong na mamparhatobanhon nasida,” i do parenta tu bangso Israel! Unang tinambaan parungkilon ni jolma na marungkil, unang dipamaol ngolu ni halak na mangadopi hamaolon jala unang dipatangis halak naung leleng na so hea mengkel. Alai, lam dipaneang ma nian parungkilon ni nasida.

 

c.      Parompuan Na Mabalu (Janda)

Di tradisi ni halak Israel na targombar di Padan na Robi, tumoru do status ni parompuan sian baoa. Dominan do baoa sian parompuan jala huaso ingkon tiniop ni baoa. Lam so margogo do parompuan i molo tinadinghon ni ripena, tardok ma nasida parompuan na mabalu. Parompuan na mabalu di halak Israel, gabe sada horong ni jolma na gale di bangso i. Status parompuan na mabalu ndang margogo di masyarakat Israel.

Alani hagaleon ni nasida i do umbahen ndang diloas Debata bangso i “mambuat ulos” ni parompuan na mabalu i gabe singkora nasida. So adong be na boi na mangaramoti jala mangondihon nasida, unang gabe lam dipadokdok sitaonon ni nasida. Baliksa, naeng ma nian bangso i mamparateatehon jala mangaradoti parngoluan ni angka parompuan na mabalu asa margogo nasida di na laho mandalani ngoluna.

 

2.     Bangso Na Pinalua Ni Debata (Ayat 18)!!

Dung didok Debata tu bangso i asa unang diulahon na maralo tu hataNa, didok Ibana muse asa marningot pardalanan ni angka ompu nasida na manjalo haluaon na sian Debata.

On ma gombaran ni parngoluon bangso i na jolo tudos tu angka horong ni jolma na gale i, i ma halak dagang, dakdanak na sopot so marama jala parompuan na mabalu:

 

a.      Halak Dagang (Orang Asing)

Sejarah ni bangso Israel na jolo, i ma bangso na nomaden (pengembara). Na pajumpang jala marpungu do nasida di parhorsihan. Nihilala nasida do adong “Hagogoon” na tongtong mangaramoti pardalanan ni nasida umbahen na boi nasida dipadao sian parmaraan. Sian i do dihilala bangso i adong hagogoon jala dipatuduhon “Na Gogo” i, ima YHWH, na Ibana do tongtong mandongani jala mangaramoti nasida (sarito ni si Musa).

Dipatuduhon Debata do tu nasida tano habaoran ni susu dohot situak ni loba gabe inganan nasida marhuta. Lobi sian i, ndang na taretong be pangaramotion ni Debata di bangso i, lumobi di tingki dipalua Debata nasida sian parhatobanon ni Misir gabe sahat nasida tu tano Kanaan.

 

b.     Dakdanak Na Sopot So Marama (Anak Yatim)

Tutu do gombaran ni bangso i do songon dakdanak na sopot so marama ala nasida na niain ni Debata gabe bangsoNa jala gabe ianangkhonNa. Debata do na gabe Ama di nasida na mangalehon saluhut na ringkot di ngolu ni ompu nasida sahat tu angka pinomparna. Jahowa Debata do marmudumudu ngolu ni bangso i umbahen gabe bangso na bolon. Jahowa Debata do na manguluhon nasida umbahen gabe dipatalu angka bangso sileban na naeng manaluhon jala manghatobanhon nasida. Sai diingot bangso i ma pangaramotion ni Debata di ngoluna asa unang dipangke nasida “haluaon” naung jinalona gabe dalan laho mamparhatobanhon halak na asing.

 

c.      Parompuan Na Mabalu (Janda)

Hagaleon songon parompuan na mabalu, i do gombaran ni bangso Israel andorang so Debata na gabe Uluan di nasida. Dungkon Debata ma na Manguluhon nasida, umbahen gabe targoar bangso i di liat portibi on. Dungkon Debata ma na Manguluhon nasida, umbahen gabe maduma bangso i. Siala ni i, ringkot diingot nasida holong ni roha ni Debata tu nasida, asa songon i dibahen nasida holongna tu halak na asing.

            

Holong dohot pangaramotion ni Debata tu bangso i do na gabe dasor di nasida asa marparange hombar tu na hinalomohon ni Debata. Sangkap haluaon na jinalo ni bangso i, ingkon sahat ma nian tu saluhut bangso di portibi on. Dipasupasu do nasida asa gabe pasupasu tu humaliangna.


IV.  USUL POINTER JAMITA

 

1.     Jadi Ma Manisia Na Mamanisiahon Manisia 

Setiap orang memang terlahir dengan tubuh manusia, namun kemanusiaan bukan hanya diukur dari tubuh, melainkan juga dari jiwa, yaitu pola pikir dan pola laku. Umbahen i, saleleng mangolu jolma, ringkot do manontong marsiajar asa gabe “manisia na mamanisiahon manisia.” Boasa? Mulak ma muse tu hadirion ni jolma na ni tinompa ni Debata tumiru rupaNa jala tudos tu pangalahoNa. Dipasingkop Tuhan Jesus do muse di hataNa na tarsurat di Mateus 22:39, “.....Sihaholonganmu do donganmi doshon dirim!

On ma nuaeng na ringkot idaon ni huria di tongatonga ni portibi on. Tudia do nuaeng situjuon ni huria marhite angka program, jamita nang saluhutna panghobasion? Tarlalap do huria nuaeng on holan tu ritual sambing, pabalgahon Gareja manang na patupahon pesta asa lam martamba kas ni huria? Unang ma nian sanga madabu tu tujuan na sisongon i.

Nuaeng, ringkot do huria serius paradehon angka ruas ni huria laho mangadopi tantangan ni zaman naung ro tu adopanta, i ma: “ketidakstabilan ekonomi,” “egosentrisme” “eksploitasi manusia,” dna. Huria ndang na holan membangun hubungan vertikal tu TUHAN, alai ingkon dos do tu na membangun hubungan horizontal tu angka jolma na asing. Umbahen i, unang tading pangantusion jala pangulahonon ni jolma, lumobi angka siihuthon ni Kristus gabe “jolma na berkualitas,” i ma jolma na maminisiahon manisia.

 

2.     TANDA DIRIM

Ndang na boi rarat huria di negaranta Indonesia molo so mangula Tondi Parbadia. Lam godang huria, lam godang parhobasNa jala lam godang na gabe siihuthon ni Kristus, i do parbue sian ulaon ni Tondi Parbadia. Dipangke do jolma na mardosa, jolma na gale, jolma na gok hahurangan gabe naposoNa, asa lam godang jolma na porsea jala tama dapotan haluaon na sian Tuhan Jesus Kristus.

Di sada sisi, tutu do hita tumiru rupaNa jala tudos tu pangalahoNa. Alai di sisi na asing, dijadihon  TUHAN i do hita sian orbuk ni tano. Alani i, molo tung dibagasan hamaolon, ringkot ma nian ingoton pangaramotion ni Tuhan i di ngolu ni jolma. Unang lupa pasahathon diri tu adopanNa mangido pangurupion na ringkot di ngolunta.

Jala molo di bagasan las ni roha, ringkot ma nian parsidohot mangalehon las ni roha di angka dongan na ringkot siurupon. Dilehon TUHAN i do gogo tu hita laho mangalehon gogo tu angka dongan jolma.

We are all born superstars,semua manusia terlahir menjadi bintang, bukan bintang yang suram atau redup, tetapi menjadi bintang yang menyinari dunia ini. I do umbahen ditompa Tuhan i hita laho manghangoluhon hataNa asa gabe sulusulu di na holom jala jala mangalehon hatiuron di liat portibi on.

 

Syalom..!!

Tuhan Jesus mamasumasu..!!


Pdt. Ferdinand Fernando Silaen (HKBP Efrata)

Komentar

Posting Komentar

Postingan populer dari blog ini

MAZMUR 85:9-14

KEHIDUPAN DI DALAM JANJI TUHAN (KEJADIAN 9:8-17)

YOHANES 3:14-21 / JOHANNES 3:14-21