MANGARADOTI NASA NA TINOMPA ( PSALMEN 146 : 1 - 10 )



SERMON EVANGELIUM

MINGGU XXIII DUNG TRINITATIS

HKBP DISTRIK XV SUMATERA BAGIAN SELATAN

Di Ari Senin, 01 November 2021

Turpuk : Psalmen 146 : 1 – 10 

 Topik : Mangaradoti Nasa Na Tinompa ( Mengasihi Bumi Dan Segala Isinya )

 

I.      PATUJOLO

Holong ni Debata, i ma holong na manontong na pinatuduhonNa marhite denggan basa dohot asi ni rohaNa tu angka jolma na niasianNa. Parpsalmen tangkas mangondolhon “Ai pardengganbasa do Jahowa, ro di saleleng ni lelengna do asi ni rohaNa, jala marsundutsundut do hasintonganNa” (Pslm. 100:5). Kualitas holong ni Debata hot jala manontong (“ro di saleleng ni lelengna” jala “marsundutsundut”).

Pinabagas muse pangantusion taringot tu holong ni Debata, i ma holong na pinatuduhon di bagasan loyalitas antara dua belah pihak. Adong loyalitas na manghaholongi dohot na manjalo holong i secara kontinu jala konstan, i ma komitmen di bagasan holong i. Dipangido Debata tu angka na tinompaNa asa manjalo holong na pinasahatNa jala mabaor ma i tu angka na di humaliang, lapatanna holong na dilehon Debata ingkon direspon angka na manjalo holong ni rohaNa. Respon ni jolma na manghilala holong ni Debata naeng ma dipatuduhon marhite marhite pamujian dohot aktualisasi diri, na marlapatan ganup jolma ingkon tongtong mamuji Debata saleleng mangolu ibana jala maksimal mamangke potensi na adong di ibana na jinalo sian asi dohot holong ni roha ni Debata laho dikontribusi tu humaliangna.

Alani i, marhite turpuk on tangkas ma taida gombaran pambahenan ni Debata na patuduhon holongNa na mangaradoti nasa na tinompa jala na gabe respon ni jolma naung manjalo holongNa i. Tangkas ma pinaihutihut bahan sermon naung hugurithon hami, anggiat boi mangurupi hita laho mangantusi jala pahembanghon turpuk Evangelium di Minggu XXII Dung Trinitatis on.

 

II.    BUKU PSALMEN

Buku Psalmen digoari do “Tehilim” jala di taon 200 sM dipauli ma goarna gabe “Psalmoi” (Bibel Septuaginta), na marlapatan ende na diiringi alat musik gesek dohot alat musik petik. 150 bindu na adong di buku Psalmen, sude do angka ende na somal niendehon bangso i na gabe pujipujian di parsombaon nasida tu YWHW (TUHAN). Parpsalmen mandok TUHAN ro di sada inganan na margoar “Kenisah” (Heber: Beit Hamikdash). Dipauli do “Kenisah” on di dolok Sion, di tingki Salomo gabe raja di Israel.

Gombaran na adong di sude buku Psalmen on, ndang holan patuduhon haunduhon ni bangso i na dipasahat nasida marhite ende pujipujian, alai laos dohot do disi dipatuduhon alus manang respon ni TUHAN i siala pamujion ni nasida. Pandonganion dohot pangaramotion ni TUHAN i maradophon bangso Israel di Mesopotamia dohot di Misir, mambahen nasida hot di haporseaonna di TUHAN i. I do na pinatuduhon ni nasida di tingki tarbuang muse nasida tu Babel sahat tu panggomgomion ni halak Romawi, tongtong do dipangke nasida buku Psalmen on gabe tangiang jala pamujion di pangaramotion dohot pandonganion ni TUHAN i.

Adong do ciri khas ni buku Psalmen on, i ma na nidokna adong “Paralelisme.” Jala Psalmen bindu 146 on, masuk ma tu horong “Paralelisme Sintetis,” na marlapatan adong dua bagian na naeng papatarhon sada pangantusion jala di bagian na paduahon tartuju laho patoranghon bagian na parjolo. Isarana di ayat 2, bagian na parjolo didok “Pujionhu ma Jahowa saleleng ahu mangolu,..” jala di bagian na paduahon di ayat lam dipatorang dalanna laho mamuji umbahen didok, “...sai endehononhu do Debatangku saleleng adong dope ahu.” Marhite “paralelisme” na disurathon Parpsalmen on gabe lam ondol ma na tinuju ni na tarsurat i, lumobi taringot tu haundukhon, pamujion jala parsombaon nasida tu Debata.

 


III.  HATORANGAN NI TURPUK


1.     Puji Ma TUHAN, Ale Tondingku (Ayat 1–2)

Dibuhai jala dipaujung do turpuk on dohot hata “Halleluya,” na marlapatan “puji ma TUHAN di hamuliaonNa!” Umbagas sian i, tinuju do hata on laho pasahathon pamujion tu TUHAN na ginombarhon songon sahalak Raja na monang. “Raja na monang,” i ma na papatarhon haporseaon ni bangso Israel tu Debata na gabe Raja di nasida laos gabe dohot nasida diparmonang mangadopi angka bangso sileban na gabe musu nasida. Panandaion ni bangso Israel tu Debata nienet sian pardalanan ni bangso i na maisolat sahat tu na gabe bangso parhuta na hot di Israel. Ala pangaramotionNa do umbahen dihaporseai nasida na holong do TUHAN i di ngolu ni bangso i. 

Ihut tusi didok di ayat 1, “Ale tondingku, puji ma Jahowa!” Pinatujolo do tondi nasida laho mamuji Jahowa. Marsiala ma i ala dipanghilalahon nasida, jumolo do tondi ni nasida (semangat, panghirimon, hasatiaon tu Jahowa) na dipalua umbahen tongtong nasida mangolu di bagasan panghirimon. Alani i, diarahon asa saluhut na adong di dirina, lumobi di roha na umbagas, ingkon tartuju tu Debata, asa tongtong mangolu di panghirimon laho marnida balga ni pambahenan ni Debata di na mangaramoti ngolu ni bangso i.

Dung hinsat partondion nasida laho mamuji Debata, dihatindanghon ma “totalitas” ni parngoluonna di ayat 2, marhite hata “saleleng ahu mangolu” dohot “saleleng adong dope ahu.” Na so jadi mago sada ari di ngolu nasida so mamuji Debata. Laos di ganup ari pujion nasida ma hamuliaon ni Debata di bagasan parendeon na haruar jala na nionjar sian bagas ni rohana. Molo didok hata “ende,” mangalehon pangantusion do i tu na nidokna “harmonisasi.” Lapatanna: laho patuduhon ende na ummuli, ingkon pinataridahon marhite hasadaon ni bangso i di na rap mamuji hamuliaon ni Debata.

 

2.     Unang Marhaposan Tu Na So Manontong (Ayat 3-4)

Ayat 3-4 gabe perbandingan tu ayat 1-2. Dipaingot do bangso i sian angka na nialamanna: songon dia pe huaso panggomgomi naung hea manaban nasida, ndang tarbahen mangalo huaso ni Debata na paluahon nasida. Jala songon dia pe raja na pinabangkit laho mangarajai nasida, ndang tarbahen manontong di na laho manguluhon nasida. Hata “angka pangarajai” dohot “anak ni jolma” na nidok di ayat 3 i naeng patuduhon hadirion ni sasahalak jolma di portibi on. Songon dia pe gogona dohot huasona, ai ingkon pesan do nasida molo dung marujung ngoluna sian portibi on, jala mulak muse nasida tu tanona.

Marhite i, tangkas ma pangondolanna: ia angka pangarajai dohot anak ni jolma, ndang manontong jala ndang siboan haluaon nasida, ala nasida sandiri ndang boi paluahon dirina sian hamatean. Alai, molo marnida sian kacamata ni haporseaon, tardok ma nasida gabe parhitean jala dalan ni Debata laho mamboan bangsoNa sahat tu haluaon. Ndang na pangarajai i na manontong, alai Debata do na manontong. Umbahen i, diarahon nasida asa tongtong mamuji Debata na manontong i, Raja na monang, Raja di ginjang ni saluhutna raja, Raja na tuk mangaradoti saluhutna jolma dohot nasa na tinompa saleleng ni lelengna.

 

3.     Martua Halak Na Marpanghirimon Tu TUHAN (Ayat 5-9)

Ngolu ni bangso ni Debata na pinaandar ni Psalmen on, i ma ngolu na marpanghirimon. Molo didok panghirimon, marsiala ma i tu na hinirim. Ayat on patuduhon hadirion dohot huaso ni Debata na gabe tujuan ni panghirimon i, asa unang gabe ganggu bangsoNa tongtong satia tu Ibana.

“Martua ma manang ise, na mambahen Debata ni si Jakob pangurupina, marpanghirimon ibana di Jahowa Debatana” (ayat 5). Marojahan ma hata i di pangondolan ni nasida tu “Debata ni si Jakob.” Ndang na lobi sian sada Debata ni bangso Israel, alai naeng dipaingot do bangso i di sarito ni si Jakob na marsiranggutan tu Debata di Bet-El, laos disi do digoar ma si Jakob gabe Israel. On ma na nidokna “melawan lupa.” Unang lupa nasida di sejarah ni bangso i na gabe marsomba tu Debata.

Jakob gabe sada gombaran pamilliton ni bangso i gabe bangso ni Debata. Bangso pardosa (Jakob na margabus tu si Ishak) na dijangkon gabe bangso ni Debata jala anak ni Debata. Laos i do patuduhon balga ni holong ni Debata tu bangso i marhite pangainNa tu bangso i, umbahen na ingkon tongtong diingot nasida nasa pambahenan ni Debata tu bangso i songon na tarsurat di ayat 6-9:

 

a.Debata Na Marhuaso Di Ginjang Ni Saluhutna (Ayat 6)

Debata Sitompa langit, tano dohot nasa isina, i do Debata na dohot mangaramoti angka na tinompaNa. Pangaramotion ni Debata ndang na gabe “pasintonghon na sala,” alai dipatuduhon do hadirionNa i ma Debata na hot di hasintongan. Lapatanna: Pangaramotion ni Debata mangarahon tu bangsoNa asa tongtong mangolu di bagasan hasintonganNa. Molo madabu nasida di hasalaan dohot dosa, ingkon jinalo ma pinsangpinsang dohot sipaingot sian Debata, ndang na gabe dipasintong hasalaan nang dosa nasida. Rade ma bangso i mangihuthon na hinalomohon ni Debata.

Umbahen i, tarjalo nasida ma hatuaon na sian Debata. “Martua” ma nasida molo tongtong mangolu di bagasan panghirimon tu Debata na so marnaloja manghaholongi nasida jala paluahon nasida sian gomgoman ni angka bangso parbegu. “Martua” ma nasida mangihuthon na hinalomohon ni Debata di bagasan hagaleonna. Panghirimon tu Debata pinatuduhon marhite ngolu na tongtong marsigantung tu Ibana jala rade mangihuthon lomo ni rohaNa.

 

b. Debata Na Mangaradoti Halak Na Gale (Ayat 7)

Pinaandar do hadirion ni Debata di angka jolma na gale di ayat on, i ma halak na nirupa, halak na male dohot halak na tarrante. Gabe gombaran do di ngolu ni bangsoNa naung hea gabe halak na nirupa, halak na male jala halak na tarrante binahen huaso ni bangso sileban. Dipanghilalahon bangso i do huaso ni Debata na paluahon nasida sian hagaleon i: Nunga jongjong nasida gabe bangso na bolon na niuluhon raja na gabe parhitean ni Debata laho mangaradoti ngolu ni bangso i jala nunga hot nasida di huta naung pinalumehon ni Debata gabe boi bangso i mangan sian parbue ni tano na nilehon ni Debata di nasida.

 

c. Debata Na Manghaholongi Halak Na NiasianNa (Ayat 8-9)

Dipaandar do ulaon ni Debata na patuduhon balga ni holongNa tu angka jolma marhite: na patonggor mata ni angka na mapitung gabe marnida ma nasida di hatiuron ni Debata, pahehe angka na tungki gabe margogo nasida mangadopi na masa di ngoluna, manghaholongi angka partigor asa unang manimbil tu dalan na so hinalomohon ni Debata, mangaramoti halak na buro gabe dame rohana maringanan di huta ni halak, margogoihon angka na sopot so marama so marina dohot na mabalu gabe tuk na ringkot di ngolu ni nasida jala dipalipe Debata dalan ni angka parjahat asa unang gabe madabu haporseaon ni angka na niasianNa. Sialani i, ndang pola ganggu be angka jolma di na laho manghaporseai Debata ala nunga dipatuduhon Ibana holongNa tu angka na niasianNa.

Songon panghangoluhon holong ni Debata di bagasan panghirimon, naeng ma pinatuduhon bangso ni Debata marhite ngolu na parsidohot pajongjonghon hatigoran ni Debata, mangaradoti nasa na tinompa songon pangaradotion ni Debata tu bangsoNa, lumobi tu angka jolma na gale, umbahen i gabe dapotan hatuaon ma bangso na tongtong mangolu di bagasan hasatiaonna tu Debata.

 

4.     Puji Ma Debata Di HabadiaonNa (Ayat 10)

Di ayat on dipaujung ma turpuk on dohot hata “Halleluya” na manogihon bangso ni Debata asa sian mulana sahat tu ujung ni ngoluna ingkon pasahathon pamujion di hamuliaon dohot habadiaon ni Debata. Sion gabe inganan na badia di bangso Israel, na pinauli nasida gabe inganan parsombaon na ginoaran di hata Heber “Beit Adonai” manang Kenisah (Rumah TUHAN atau Bait Suci). Dipauli nasida do inganan on di Jerusalem (secara letak geografis berada di dataran tinggi) laho patuduhon inganan ni TUHAN i di ginjang ni saluhutna na adong di portibi on. Dison ma diarahon pujipujian i: di habadiaonNa, di hajanghajang ni hagogoonNa jala di ginjang ni saluhutna na marhuaso di portibi on. Ibana do Raja jala na mangarajai bangsoNa ro di saleleng ni lelengna. Puji ma Ibana!

 

IV.  USUL POINTER JAMITA

 

1.     Puji Ma TUHAN Di HabadiaonNa!!

Balga ni holong ni Debata di ngolu ni jolma sian na robi sahat ro di saleleng ni lelengna na so mansohot, i do sialana tama tapasahat pamujion na ummuli tu Ibana. Debata na gabe Raja di bangso Israel, i do Debata na ingkon sombaonta. Debata na paluahon bangso i, nunga papatarhon diriNa marhite Tuhan Jesus Kristus, na paluahon jolma sian parhatobanon alani dosa. Tarjalo do haluaon i molo tongtong mangolu di bagasan panghirimon dohot ngolu na marsigantung tu Ibana.

Nuaeng, tongtong do mangula Kristus Sipalua i marhite TondiNa na badia di ngolu ni huria, umbahen boi lam rarat huria di liat portibi on. Tangkas jala patar do hadirion ni Debata na tongtong mangaramoti jala mangaradoti angka jolma. Nang pe tahilala dope panghorhon ni Pandemi Covid-19, unang gabe mansohot panghirimonta tu Debata di bagasan Tuhan Jesus Kristus na tongtong mangajari hita di bagasan Tondi Parbadia naung dipasaorhon tu hita. Alani i, ngolu ni halak na nirajaan ni Debata, i ma ngolu na tongtong mamuji Debata di habadiaonNa, na so mansohot di bagasan ngoluna holan na mangendehon pamujion tu Debata.

 

2.     Taradoti Nasa Na Tinompa !!

Pamujion tu Debata di angka pambahenanNa di portibi on ingkon tangkas dihangoluhon halak naung pinaluaNa. So holan marhite parendeon manang holan tu Debata pinatuduhon pamujionta, na dohot do angka na di humaliang i marnida haunduhonta tu Raja na manontong i. Pangalaho na sisongon i boi do dipataridahon marhite ngolu na tongtong mangurupi angka jolma na gale jala na manjaga angka na di humaliangna.

Boi idaonta na masa nuaeng marhite cuaca na ekstrem alani pangalaho ni jolma. Dia do bonsirna i? I ma ngolu na holan mangalului na ringkot tu dirina. Pangalaho na dohot manegai alam, i ma pangalaho na so patuduhon holong ni rohana tu angka dongan jolma, ala panghorhon ni pangalahona i gabe mangae jolma dohot angka na tinompa di portibi on.

Marisuang do pambahenan ni jolma na mangalehon sosial dohot pangurupion tu halak na gale, molo laos parsidohot ibana manegai alam. Bisa dikatakan perbuatan seperti itu adalah perbuatan yang menutupi kejahatan yang terselubung. Diulahon ibana do ulaon na manegai lingkungan, dapotan ma pangomoan sian na niulana, laos dipasahat ma deba tu angka na pogos jala na gale. Jolo dibuat ulos ni halak, digotap deba ulos i, laos dipasahat ulos naung digotap i tu halak naung dibuat ulosna. Ndang na songon i na pinangido ni Debata di ngolu ni halak na niasianNa.

Diarahon Topik ni Minggunta on asa dohot hita mangaradoti nasa na tinompa songon naung pinatuduhon ni Debata di portibi on. Binsan dilehon dope tingki tu hita laho patureturehon jala pauliulihon portibi on, tapangke ma tingkinta nang gogonta di na laho manjaga kelestarian lingkungan: Diorui ma pamangkean ni plastik, laos parsidohot ma manuan hau. Metmet do ulaon i, alai balga do panghorhonna tu na humaliangta.

 

Syalom..!!

Selamat ari Minggu di hita saluhutna..!!

Tuhan Jesus Mamasumasu..!!

Pdt. Ferdinand Fernando Silaen (HKBP Efrata Ressort Palembang) 

Komentar

Postingan populer dari blog ini

MAZMUR 85:9-14

KEHIDUPAN DI DALAM JANJI TUHAN (KEJADIAN 9:8-17)

YOHANES 3:14-21 / JOHANNES 3:14-21