NA DENGGAN DO BALOS NI NA JAT (LUKAS 6:27-37)



SERMON EVANGELIUM MINGGU SEXAGESIMA

(60 Ari Andorang So Haheheon)

HKBP Ressort Palembang

Di Ari Senin, 14 Februari 2022

Turpuk : Lukas 6 : 27 – 37 

Topik : Na Denggan Do Balos Ni Na Jat (Membalas Kejahatan Dengan Kebaikan)

 

I.      PATUJOLO

Adong do parange ni jolma na mura manghosomi jala mura mangiburu. Baliksa, adong do pangalaho ni jolma na mura maraleale jala partondi sio. Boasa boi marasing parange ni jolma jala aha do na mambahen marasingasing parange ni jolma i? Boi do i sian genetika (bawaan lahir), pangajarion di tongatonga ni keluarga dohot situasi lingkungan. Isarana: Sian haetehon ni sasahalak jolma diajari natorasna ma asa paholanghon diri sian ugamo manang suku na asing, dung marsingkola disuanhon ma pangajarion sian singkola laho marmusu tu ugamo manang suku na asing, dung binege muse jamita sai didok ma ugamona manang suku ni ibana na dumenggan sian na asing. Laos gabe jolma na marpangalaho “hu” ma ibana, dipadao dirina sian angka jolma na marasing tu ibana.

Baliksa, molo di jabu, di singkola jala di Gareja sai dibege jala ditangihon ibana do soara na lambok manogihon asa marhamaolhon jala manghaholongi halak na marasing ugamona dohot suku, gabe mangolu ma ibana di pangalaho na somal mamboan dame tu angka na asing. I do dasor ni pangajarion taringot tu hadameon. Pangalaho siboan dame i do na niajarhon ni Tuhan Jesus di turpuk on. Di na masa hatiha i, marurat do pangalaho laho manghosomi jolma di luar ni halak Jahudi (tu halak Romawi dohot Samaria). Umbahen i, ro pangajarion ni Tuhan Jesus na marasing tu pangajarion na somal dipatubegehon hatiha i. Ingkon digotap do pangajarion dohot hasomalan na masa hatiha i marhite pangalaho na mamboan hadameon.

 

II.    EVANGELIUM LUKAS

Adong do ciri khas ni evangelium Lukas, i ma na mamangke “hukum dwiganda,” na marlapatan jotjot dibahen di turpuk Lukas songon na mangulahi (menduakalikan) hata nang pandohan na mambahen hubungan na pasingkophon pangantusion ni turpuk i manang na paadopadop dua pangalaho, i ma pangalaho na denggan dohot pangalaho na so denggan. Jala adong sada na menarik di evangelium ni Lukas on, i ma na menitikberatkan Tuhan Jesus na mamparrohaon halak na gale, halak na pogos jala halak na lilu di haporseaonna. Di Lukas on godang do manghatai taringot tu Tondi Parbadia dohot pangulaonNa, Tuhan Jesus dohot pangulaonNa. Jala di turpuk on tangkas do dipaandar hagaleon ni jolma di roha pardagingon taringot tu na manghaholongi dongan jolma tarlumobi manghaholongi musu.

Pangajarion ni Tuhan Jesus di turpuk on termasuk bagian na “revolusioner” jala “radikal” ala dison dibahen do pangajarion laho manghaholongi musu (ay.27,35). Di Mateus 5:43, pangajarion i diajarhon Tuhan Jesus maradophon nasionalisme bangso Jahudi, ala diinterpretasi nasida hombar tu 3 Musa 19:18, jadi holong di nasida holan tu bangso i sandiri. Di na mengutip 3 Musa 19:18, diingot Tuhan Jesus do taringot holong na so holan tu bangso i sandiri, alai dohot do tu sude jolma. Songon holong ni Debata na so holan tu bangso Israel, alai marhite hamamate dohot haheheon ni Tuhan Jesus manaluhon hamatean, i ma songon dalan ni Debata patuduhon holong ni rohaNa tu saluhut manisia asa tarpatupa haluaon di angka jolma pardosa.

 

 

III.  HATORANGAN NI TURPUK

 

1.     Tangihon Ma Hata Ni Tuhan Jesus (Ayat 27-28)

“Alai hudok ma tu hamuna na manangi,” sada pandohan na ringkot panangihonon dohot pangantusion nang pangulahonon na total sian angka na mangihuthon Ibana. Adong sudut pandang penekanan di pandohan ni Tuhan Jesus maradophon jiwa nasionalisme halak Jahudi hatiha i. Dibuhai do pangantusion na radikal dohot revolusioner ni Tuhan Jesus di bagasan pandohan, “Haholongi hamu ma musumuna, na denggan ma bahen hamu tu na manghosomi hamu.” Sasintongna, pandohan ni Tuhan Jesus on laho patigorhon pangantusion halak Jahudi taringot tu na tarsurat di 3 Musa 19:18, asa unang holan sama nasida halak Jahudi na masihaholongan, alai dohot do halak Samaria nang halak Rom na tongon maralo tu nasida hatiha i. Boasa ingkon pola dipangke Tuhan Jesus hata “musumuna” dohot “na manghosomi hamu” di bagasan pangajarion i? Naeng didok Tuhan Jesus: pangalaho ni nasida do na ingkon dialo, ndada halakna. Taringot tu “musu” na nidok ni Tuhan Jesus marhahonaan do i tu: (1) roha ni nasida asa unang manghosomi, (2) panghataion angka na mamurai nasida asa dibalos marhite hata pasupasu, (3) pangalaho ni nasida na mangasupi asa ditangianghon. I ma hata pamuhai laho paborhaton nasida angka na manangihon asa lam tu bagasna pangajarion na niajarhon Tuhan Jesus di ayat na mangihut.

 

2.     Na Denggan Do Balos Ni Na Jat (Ayat 29-31)

Andorang so pinatorang lapatan ni pandohan ni Tuhan Jesus on, jumolo ma pinaandar saotik na masa di halak Jahudi hatiha i: Di bagasan sastra ni halak Jahudi, pandohan na nidok ni Tuhan Jesus on masuk tu horong “masyal,” i ma gaya bahasa berlebihan (exaggerated expression) na pinangke laho manggombarhon gagasan, ide manang pamingkirion asa jelas dan konkret. Hatiha i, parbadaan ni dua halak jolma jotjot masa di loloan/di na torop. Molo di loloan boi do sasahalak jolma mangaleai sahalak na asing, jala adong do hak ni jolma na dipalea i mambalos hata lea tu na mangaleai ibana.

On do pangajarion ni Tuhan Jesus laho mangalo hasomalan na masa hatiha i:

a.        “Anggo dipastap hurummi, tarehon nang na sambariba i.” Tumangkas do hita marnida na masa on di Mateus 5:39. Di tradisi ni halak Jahudi ndang boi mamastap jolma mamangke tangan bagian dalam, ingkon tanggurung ni tangan do (tangan bagian luar) asa dua hali lopit pangaleaanna tu donganna na marbada i (konteks tangan siamun). I do rupani molo di Mat.5:39, “molo adong na mamastap hurum siamunmi..” pinangke do tangan bagian luar laho mamastap hurum ni siamun. Jala maralo do tu patik ni nasida molo pinangke tangan bagian dalam. Umbahen i do didok Tuhan Jesus “tarehon ma nang hurummu sihambirang,” laho pasohon ulaon ni nasida, asa unang udutanna muse na mamastap manang mambalos pangalaho ni donganna i.

b.        “Anggo dibuat ulosmu, unang jua nang bajubajum.” Na masa hatiha i, molo adong na mambuat manang meminjam nampunasa ni halak, ingkon lehonon ni si peminjam do jaminan, molo ndang dilehon, boi do i sahat tu pengadilan ni nasida. Asa unang masa saling melapor, diajarhon Tuhan Jesus, asa gabe dilehon do “bajubajum,” asa unang adong parbadaan tu joloan ni ari.

c.        “Nasa na mangido tu ho, lehon, unang tunggu halak naung mambuat ugasanmi.” Lapatanna: Unang jua molo adong na mangido tu nasida.

 

Sian tolu pandohan i, sada do naeng diondolhon Tuhan Jesus, i ma patulus ma (relakanlah) na gabe sijaloonmu (hakmu) pinangke ni halak manang korbankanlah hak kita demi mengutamakan hak orang lain. Jala i do na mangalo pangalaho na negatif marhite angka pangalaho na positif, asa digotaphon pangalaho na so denggan na jotjot masibalosan.

 

3.     Hasurungan Angka Siihuthon Ni Kristus (32-35)

Pinaandar Tuhan Jesus angka na mura siulahonon ni jolma jala na masa naung somal niulahon jolma. Ndang dibahen Tuhan Jesus tudostudos “air susu dibalas dengan air tuba,” alai pangalaho na denggan maradophon dongan jolma. Alai, dison ma tarida, adong dope naummaol siulahonon ni jolma di portibi on. Na jumolo nidok ni Tuhan Jesus, i ma na manghaholongi angka na marholong ni roha tu nasida, sibahen na denggan tu nasida jala na olo mangurupi nasida, ndang na maol mangulahon i molo mangihuthon patik ni Jahudi. Jala barani do Tuhan Jesus mensejajarkan pangalaho na sisongon i tu ngolu ni halak parjahat sama parjahat, so adong hasurunganna tu angka na unduk tu ugamo Jahudi. Etika ni portibi on dialo Tuhan Jesus do marhite parange angka anak ni Debata di bagasan pangajarionNa. Pangalaho ni Ama i do na ingkon dihangoluhon angka anak ni Debata. Songon Debata na ro di bagasan Tuhan Jesus laho humophop jala manghaholongi halak pardosa, naeng ma songon i dihangoluhon angka siihuthonNa di portibi on, dihaholongi jala mambahen na denggan tu angka na jahat tu ibana, gabe didok ma nasida angka anak ni Nasuntimbul i.

 

4.     Palua Ma Asa Dipalua (Ayat 36-37)

Ayat 36 on boi do gabe panimpuli sian ayat 27-35, alai laos gabe ojahan tu ayat 37-38. Pangalaho na marasi roha tu ganup jolma, ima pangalaho ni Ama i, laos i do na gabe sihangoluhononhon ni angka anak ni Debata. Laos diuduti ma ayat 37 na gabe panutup ni turpuk on na mangalehon pangantusion: (a) Unang dipabangkit dirina gabe panguhum tu angka jolma na asing, (b) Unang dipabangkit dirina laho manguhumi hasalaan ni dongan jolma, (c) Palua ma angka dongan jolma na marsala. Molo pinalua diri sian pangalaho na sisongon i, malua ma ibana sian panguhuman ni Ama i.


IV.  USUL POINTER JAMITA

 

1.     Manuanhon Jala Manghangoluhon Dame !!

Na tinuju ni pangajarion Tuhan Jesus on, i ma laho manompa karakter manang pangalaho na inklusif, tigor jala marhamaolhon hak keberadaan ganup jolma so marnida parasingan manang dia pe i. On ma Pedagogi Hadameon na niajarhon Tuhan Jesus asa boi angka siihuthonNa laho menganalisis konflik, mempertimbangkan pilihan solusi jala manghangoluhon didia pe ibana mangulahon angka ulaonna. Umbahen i di ilmu Pedagogi, adong do tirket di na patubuhon roha dame tu sasahalak jolma marhite pangajarion. Mamungka sian umur lima taon, pangajarion taringot tu hadameon marmula sian tiruan na binahen ni natoras na mangajari asa boi inangkhonna inklusif (mau menerima orang lain) jala parduli, olo manopoti sala jala mangalehon pujian tu na sintong. Di umur 6-12 taon, diajari ma angka dakdanak laho mengidentifikasi hadoson (persamaan) dohot parasingan (perbedaan) fisik, etnik, bahasa, ugamo dohot ideologi. Di umur 12-18 taon diajarhon ma tu nasida taringot tu paralealeon, teamwork, parasingan pendapat dohot rekonsiliasi. Di naung magodang, diajarhon ma manajemen konflik di tongatonga ni keluarga, komunitas dohot hak asasi. 

Laos i do na gabe hasurungan ni angka naung mananda Tuhan Jesus. Sude pangajarionNa marojahan tu hadameon. Mangolu do Tuhan Jesus di bangso na gok hosom dohot pangiburuon. Alai, ndang adong diajarhon Tuhan Jesus asa pasidohot angka siseanNa dohot na mangihuthon Ibana asa papulik diri jala mangalo tu na asing. I do tugas na pinasahat ni Tuhan Jesus tu tongatonga ni huria (Gareja) na adong di portibi on. Sasintongna, holan sada do dasor ni panghobasion ni huria di portibi on, i ma gabe siboan dame: padamehon jolma tu TUHAN, padamehon jolma tu dongan jolma, padamehon jolma tu alam dohot padamehon jolma tu dirina sandiri. I do na hinatindanghon ni Ap.Paulus di 2 Kor.5:18, “Sudena i sian Debata do; ai Ibana do padengganhon hita tu diriNa marhite Kristus, jala dilehon do tu hami tohonan pardengganan i.”

 

2.     Monang Marhite Na Pataluhon Diri !!

Denggan do hita membela diri sian pangalaho na jat. Alai, marhite pangajarion ni Tuhan Jesus palua ma hak na adong di hita tu Tuhanta laho mamalos pangalaho na jat na ro tu hita. Tidak menggunakan hak untuk membalas suatu amarah, hinaan, makian, fitnahan, kelicikan atau kejahatan lain dapat menimbulkan kesan bahwa kita kalah. Tetapi sebetulnya itu bukan kalah, melainkan mengalah. Mengalah bukan kalah, sebab seringkali justru dengan mengalah kita mendapat kemenangan.

Di ayat 31 dibahen do sada “kaidah kencana” i ma na didok, “Ia i na pinangidomuna naeng bahenon ni halak tu hamu, i ma bahen hamu tu nasida.” Marragam angka guru agama dohot filsuf (Hilel, Confusius manang Kongfutze, Filo dohot kaum Stoicijn) mambahen rumusan na negatif na gabe pepatah di ragam ni bahasa, i ma “aha na so hinalomohon ni roham dibahen tu ho, unang ma dibahen songon i tu donganmu.” Alai Tuhan Jesus mambahen sada rumusan na positif, na umbidang jala umbagas sian pandohan ni nasida, ala ndang holan “etika larangan-larangan,” dohot do parsuruan di na manghaholongi musu On do na gabe sada ciri khas pangajarion ni Tuhan Jesus tu angka siihuthonNa.

 

Syalom..!!

Tuhan Jesus Mamasumasu..!!

 

Pdt. Ferdinand Fernando Silaen

Komentar

Posting Komentar

Postingan populer dari blog ini

MAZMUR 85:9-14

KEHIDUPAN DI DALAM JANJI TUHAN (KEJADIAN 9:8-17)

YOHANES 3:14-21 / JOHANNES 3:14-21